OSMANLICA METİNLERİN DİJİTAL TRANSKRİPSİYONU ÇALIŞTAYI

20 Aralık 2023, 9.30-16.45

(Yüz yüze ve Çevrimiçi)

 

 

Amaç

Dijital beşerî bilimler çalışmaları dijitalleştirilmiş kültürel miras üzerinde içeriği daha iyi anlamaya ve çözümlemeye yardımcı bilgisayar araçlarının kullanılması şeklinde tanımlanmaktadır. Son 10 yılda tüm dünyada bu alandaki çalışmalar hız kazanmış ve disiplinlerarası bir çalışma sahası ortaya çıkmıştır. Dil, coğrafya gibi erişim bariyerlerini en aza indirmeyi hedefleyen bu çalışmalar tüm insanlığın dünyanın kültürel mirasıyla etkileşimini kolaylaştırmayı hedefler.

 

Bu çalıştayın ana amacı ise tarihi, edebi, sosyolojik, ekonomik, kültürel değeri bulunan Osmanlıca metinlerin, belge, kitap gibi çeşitli formatlardaki kaynakların makinece okunabilmesi yönündeki çalışmalar, sorunlar ve çözüm önerilerini tartışmaktır. Bu kaynakların pek çok disiplinde veri olarak kullanılabilmesi ve üzerinde dijital beşerî bilimler çalışmalarının yapılabilmesi için kaynakların makinece okunabilir formatla dijitalleştirilmesi önemli görülmektedir. Bu amaç doğrultusunda Osmanlıca matbu eserler üzerinde pek çok girişim bulunmakla beraber el yazması metinlerin otomatik transkripsiyonu hala problem olarak karşımızda durmaktadır. Sunumlar, alanda çalışmalar yapan araştırmacılar ve akademisyenler tarafından gerçekleştirilecek olup çalıştay sonucunda yeni iş birlikleri yapılabilecek ve bir çalıştay raporu yayımlanacaktır.

Çalıştay, davet usulü ile konu ile ilgili 20-30 kadar kişinin katılımı ile yapılacaktır.

 

Çalıştay Koordinatörleri

Dr. Öğr. Üyesi Sümeyye Akça

Doç. Dr. Yunus Uğur

 

Düzenleme Kurulu

Dr. Öğr. Üyesi Sümeyye Akça

Doç. Dr. Yunus Uğur

Dr. Öğr. Üyesi Müge Akbulut

Doç. Dr. Bahattin Yalçınkaya

Murat Esingü

Dr. Emin Gedikli

Rümeysanur Erikli Doğan

Necmettin Semiz

Ahmet Baran Demir

 

Raportör

Murat Esingü

 

Program

 

Açış Konuşması

09:30   Dr. Öğr. Üyesi Sümeyye Akça, Marmara Üniversitesi

Dijital Metin Transkripsiyonunda Son Gelişmeler

 

İlk Oturum

Moderatör: Doç. Dr. Kadir Turgut, İstanbul Üniversitesi

 

10:00   Dr. Ercan Akyol, Viyana Üniversitesi

Keshif Dergisi Çalışmaları Bağlamında Osmanlıca Metin Erişimi

 

10:20   Dr. Ahmet Abdullah Saçmalı

Osmanlıca Dil İşlemede Karşılaşılan Problemler ve Çözümler

 

11:00-11:20     Çay-Kahve Arası

 

İkinci Oturum

Moderatör:  Doç. Dr. Zübeyir Nişancı, Marmara Üniversitesi

 

11:20   Doç. Dr. Atakan Kurt, İstanbul Üniversitesi

Derin Sinir Ağları (Deep Neural Network) ile Osmanlıca Metinlerin Makinece Transkripsiyonu

 

11:40   Prof. Dr. Behçet Uğur Töreyin (İstanbul Teknik Üniversitesi), Octavio Ernesto Romo Rodriguez, (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Matbu Osmanlıca Metinlerin Segmentasyonu

 

12:00   Dr. Öğr. Üyesi Hakan Temiz, Artvin Çoruh Üniversitesi

Derin Öğrenmeye Dayalı Süper Çözünürlük Teknikleri Kullanılarak Tarihi Osmanlı Metinlerinin Çözünürlüğünün Artırılması

 

12:40-13:30     Öğle Arası

 

Üçüncü Oturum

Moderatör: Doç. Dr. Bahattin Yalçınkaya, Marmara Üniversitesi

 

13:30   Neslihan Sandal, IRCICA

              IRCICA’da Osmanlıca OCR Çalışmaları

                             

13:50   Elif Derin Can (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi), Fatma Aladağ (Leipzig Üniversitesi), Dr. Süphan Kırmızıaltın (NY-Abu Dabi Üniversitesi)

Osmanlı Türkçesi Metinlerin Transkribus ile Otomatik Transkripsiyonu ve Dijital Edisyonu

 

14:30 14:50     Çay-Kahve Arası

 

Dördüncü Oturum

Moderatör: Doç. Dr. Murat Can Ganiz, Marmara Üniversitesi

 

14:50   Dr. Öğr. Üyesi Müge Akbulut, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Büyük Dil Modelleri ve Bilişimsel Erişim

 

15:10   Dr. Öğr. Üyesi Esma F. Bilgin Taşdemir, İstanbul Medeniyet Üniversitesi

Sentetik Veri (Synthetic Data) ve Veri Artırma (Data Augmentation) Yöntemi ile Osmanlıca Metinlerin Transkripsiyonu

 

15:40-16:00     Çay- Kahve Arası

 

Beşinci Oturum

16:00-16:45 Tartışma ve Değerlendirme

Moderatör: Doç. Dr. Yunus Uğur, Marmara Üniversitesi